عدم اجرای پروتکل الحاقی برگه برنده‌ای برای ایران نیست
کارشناس مسائل خلع سلاح گفت: عدم اجرای پروتکل الحاقی برگه برنده‌ای برای ایران نیست، بلکه تصویب آن مهمتر و برگه برنده ایران در مقابل تلاش‌های آمریکا است.
«رحمان قهرمانپور» روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: گام چهارم از نظر سیاسی از اهمیت زیادی برخوردار است اما از نظر فنی، اقدامات ایران تا رسیدن به خط قرمز اروپا فاصله دارد. اقدامات فنی ایران تا به امروز این است که بدون افزایش درجه غلظت اورانیوم، میزان ذخایر اورانیوم غنی شده خود را افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: میزان تولید اورانیوم تا پیش از اقدامات ایران در کاهش تعهداتش در برجام، ۳۵ کیلوگرم در ماه با درجه غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد بود که هم‌اکنون با اقدمات انجام شده، این میزان به ۱۰۰ کیلوگرم در ماه رسیده است یعنی میزان تولید اورانیوم غنی شده ایران ۲.۵ برابر شده اما درجه غلظت غنی‌سازی آنها زیر پنج درصد است.
اروپا تا ایران غنی‌سازی‌اش را ۲۰ درصد نکند، واکنش تند نشان نمی‌دهد
این کارشناس ارشد مسائل هسته‌ای با بیان اینکه اتحادیه اروپا تاکنون واکنش تندی به کاهش تعهدات ایران نشان نداده است، اظهار داشت: در بیانیه‌های اتحادیه اروپا درخصوص کاهش تعهدات هسته‌ای ایران مسائلی همچون تلاش اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای و ابراز نگرانی از اقدامات تهران مطرح و از ایران خواسته می‌شود که کاهش تعهداتش را متوقف کند. من فکر می‌کنم تا زمانی که ایران درجه غنی‌سازی‌اش را تا ۲۰ درصد نرساند، اروپایی‌ها هم واکنش تندی نشان دهند و از آن به بعد، به سمت استفاده از مکانیزم ماشه حرکت کنند.
قهرمانپور افزود: با توجه به شرایط اقتصادی و نزدیک شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی، دولت هم علاقه‌ای ندارد مسئله هسته‌ای به تنش جدی برای کشور و سیاست خارجی تبدیل شود.
وی درباره احتمال نزدیکی اروپا به آمریکا در پی کاهش تعهدات هسته‌ای ایران هم تصریح کرد: اروپا در وضعیت سخت و دشواری قرار دارد و میان زمین و هوا معلق مانده است. شکافی که میان اتحادیه اروپا و آمریکا در زمان ترامپ به وجود آمده، از شکاف فراآتلانتیکی ایجاد شده در زمان جورج بوش پسر هم بیشتر است.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی اضافه کرد: اروپا و آمریکا درباره ناتو، توافق آب و هوایی پاریس، مساله مهاجران، اعمال تعرفه تجاری بر کالاهای اروپایی، سوزیه و برجام و... اختلاف نظرات شدیدی دارند و این اختلافات شکاف شدیدی میان طرفین ایجاد کرده است.
اروپایی‌ها دست به عصا راه می‌روند تا از یک طرف برجام فرونپاشد
قهرمانپور با بیان اینکه اختلافات اروپا و آمریکا چنان شکاف‌ها و گسل‌هایی را در روابط طرفین ایجاد کرده که نمی‌توان انتظار نزدیکی اروپا و آمریکا را داشت، خاطرنشان کرد: در بیانیه‌ای که هفته گذشته توسط فدریکا موگرینی قرائت شد، به اهمیت امنیتی برجام اشاره شد. حقیقت آن است که اروپا به دلیل نزدیکی جغرافیایی به به خاورمیانه به شدت نگران وضعیت امنیتی غرب آسیا است و براساس ارزیابی آنها، فروپاشی برجام موجب تشدید تنش‌ها، درگیری و ناامنی در این منطقه می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه اروپایی‌ها هراس آن را دارند که در پی افزایش تنش و ناامنی در غرب آسیا، مجددا شاهد موج دیگری از آوارگان و پناه‌جویان باشند، ابراز داشت: آنها در وضعیت کنونی، توان مقابله با موج جدید آوارگان را ندارند. به همین خاطر، آنها دست به عصا راه می‌روند تا از یک طرف برجام فرونپاشد تا خاورمیانه بی‌ثبات نشود و هم از طرفی، نمی‌خواهند با آمریکای ترامپ موضوع جدیدی برای سرشاخ شدن پیدا شود.
ترامپ هم شکست بخورد، آمریکا بلافاصله نمی‌تواند به برجام برگردد
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که اروپا تا چه اندازه منتظر نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ برای تصمیم‌گیری نهایی است، بیان کرد: هر چند این مساله، خود یک فرضیه است اما من موافق آن نیستم زیرا شرایط در آمریکا به گونه‌ای است که اگر ترامپ هم در انتخابات آتی شکست بخورد، ایالات متحده بلافاصله نمی‌تواند به برجام برگردد.
قهرمانپور در پاسخ به این سوال که چهار گام پیشین ایران فنی بوده است، آیا احتمال دارد گام بعدی ایران اقدامی سیاسی مانند عدم اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی باشد، یادآور شد: اجرای پروتکل الحاقی هم اقدامی فنی و در چارچوب برجام است. با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، وضعیت تصویت نهایی این پروتکل در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است زیرا براساس برجام قرار بود در سال هشتم و همزمان با لغو تمامی تحریم‌ها از سوی آمریکا، ایران عضویتش در پروتکل الحاقی را هم دائمی کند.
ماده ۷۶ پادمان تفاوت چندانی با پروتکل الحاقی ندارد
وی افزود: البته ظریف در یکی، دو سفر آخر خود به نیویورک این پیشنهاد را به آمریکا داد که در قبال لغو تحریم‌ها، ایران روند عضویت دائمی‌اش در پروتکل الحاقی را زودتر طی کند.
این کارشناس ارشد مسائل خلع سلاح با بیان اینکه عدم اجرای پروتکل الحاقی چاره‌ای از کار را باز نمی‌کند، عنوان کرد: آژانس با کشورها یکسری ترتیبات امنیتی ناشی از سیستم بازرسی و تائید را در قالب توافقی به نام پادمان به امضا رسانده که ایران هم از جمله همین کشورها است. براساس ماده ۷۶ توافق پادمان، آژانس می‌تواند از درخواست بیشتری برای بازرسی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای‌اش داشته باشد که تفاوت چندانی با پروتکل الحاقی ندارد.
عدم اجرای پروتکل الحاقی برگه برنده‌ای برای ایران نیست
قهرمانپور با تاکید بر اینکه پروتکل الحاقی آنچنان که در کشور نشان داده می‌شود، نیست، گفت: کاری که براساس پروتکل الحاقی می‌توان انجام داد، همان کار را آژانس می‌تواند با پادمان هم انجام دهد. من فکر نمی‌کنم عدم اجرای پروتکل الحاقی برگه برنده‌ای برای ایران باشد بلکه تصویب آن مهمتر و برگه برنده‌ای از سوی ایران در مقابل تلاش‌های آمریکا علیه ایران است.
وی درباره طرح خروج از معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (NPT) از سوی ایران هم اظهار داشت: خروج از ان‌پی‌تی با ۲۰ سال قبل متفاوت است. ما با تجربه کره شمالی در خروج از این معاهده روبه‌رو هستیم که شرایط را به سود آن کشور رقم نزد. از سوی دیگر، براساس ماده ۱۰ ان‌پی‌تی، هر کشور عضوی می‌تواند از این معاهده خارج شود اما شورای امنیت مرجع رسیدگی موافقت با خروج یا عدم خروج از ان‌پی‌تی است.
طرح خروج از ان‌پی‌تی هشدار به اروپاست
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با اشاره به خروج کره شمالی از ان‌پی‌تی تصریح کرد: براساس تفسیری وجود دارد، از آنجایی که منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای ارتباط مستقیمی با صلح و امنیت بین‌المللی دارد، شورای امنیت با خروج کشورها از ان‌پی‌تی موافقت نمی‌کند کماآنکه شورای امنیت خروج کره شمالی از معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای موافقت نکرد پس خروج از ان‌پی‌تی، چندان به دلخواه، سیستمی و خودکار نیست.
قهرمانپور اضافه کرد: من فکر می‌کنم طرح این مسئله بیشتر یک هشدار به اروپا است که هرگونه کم‌کاری برای تامین منافع ایران می‌تواند منجر به بازنگری در دکترین هسته‌ای و دفاعی ایران شود.
مطرح شدن تورقوزآباد بی‌ارتباط با اقدامات ایران نیست
وی درباره طرح ادعای کشف مواد هسته‌ای در تورقوزآباد و احتمال بازگشایی مجدد پرونده موسوم به پی‌ام‌دی خاطرنشان کرد: داستان پرونده پی‌ام‌دی با ماجرای تورقوزآباد متفاوت است. آنچه تا به امروز از سوی آژانس درباره تورقوزآباد مطرح شده، مبنی بر پیدا شدن کشف ذراتی از اورانیوم معلق است. جزییات بیشتری هم در این باره مطرح نشده است. برخی از گمانه‌زنی‌ها هم مبنی بر نگهداری رادیوایزوتوپ‌ها از سوی ایران در این منطقه است و بحثی مبنی بر وجود تجهیزات و تاسیسات در این منطقه نیست.
این کارشناس ارشد مسائل خلع سلاح ادامه داد: ایران بهار امسال به بازرسان اجازه نمونه‌برداری محیطی در سایت ادعایی را داد و اکنون آژانس پس از این نمونه‌برداری خواستار ارائه توضیحاتی از سوی ایران شده که این امر، یک مسئله طیبعی و فنی میان آژانس با یک کشور عضو است.
قهرمانپور قضاوت درباره سناریوسازی غرب برای بازگشایی پرونده پی‌ام‌دی در ماجرای تورقوزآباد را زودهنگام دانست و ابراز داشت: هرچند قضاوت درباره سناریو بودن این ماجرا زودهنگام است اما نمی‌شود نادیده گرفت که طرح این مسئله بی‌ارتباط با اقدامات ایران در کاهش تعهداتش در برجام هم نیست.
